De bebouwde kom van Lisse

In de bebouwde kom van Lisse zijn zowel warmtenetten als individuele oplossingen in beeld. De maatschappelijke kosten liggen dicht bij elkaar. Beide oplossingsrichtingen zijn dus mogelijk.

Bij individuele oplossingen is het uitgangspunt verwarmen met behulp van elektrische warmtepompen. Dit kan alleen als de gebouwen ook flink geïsoleerd worden. Woningen hebben ten minste schillabel^[1] B nodig. In Lisse zijn zowel warmtepompen op buitenlucht (luchtwarmtepompen) als bodemwarmte (bodemwarmtepompen) mogelijk. Een probleem is dat als er uitgebreid wordt overgestapt op warmtepompen er verzwaringen aan het elektriciteitsnetwerk nodig zijn. Dit is duur en duurt vaak lang. Een ander aandachtspunt is dat een luchtwarmtepomp geluid maakt, wat als hinderlijk ervaren kan worden. Zeker als er veel luchtwarmtepompen aanwezig zijn in dezelfde straat of buurt telt dit op. Door de invoering in 2021 van strengere regelgeving over de maximale geluidsproductie van warmtepompen verwachten we dat dit echter minder zal spelen dan in het verleden. Tot slot moet de extra elektriciteitsvraag natuurlijk ook duurzaam opgewekt worden. Hiervoor is dus extra zon- en windenergie nodig.

Hybride warmtepompen zijn ook mogelijk. Er is dan minder isolatie nodig dan bij het gebruik van volledig elektrische warmtepompen en er wordt minder elektriciteit verbruikt. Een woning isoleren kost daardoor minder. Ook voor het elektriciteitsnetwerk zijn netverzwaringen minder snel nodig. Hybride warmtepompen kunnen een tussenstap richting 2050 zijn. Het energiegebruik wordt dan al voor een deel verduurzaamd, hoewel er is nog steeds aardgas nodig is. Om tot een volledig duurzame oplossing te komen zijn uiteindelijk hernieuwbare gassen nodig in het gasnet (zoals groen gas of waterstof). Of en wanneer die voor Lisse beschikbaar komen is nog niet te zeggen. Het staat in ieder geval vast dat we hier niet met zekerheid op kunnen rekenen.

Warmtenetten zijn ook een alternatief voor de bebouwde kom van Lisse. Hierbij is de beschikbaarheid van voldoende en geschikte warmtebronnen belangrijk. De verwachting is dat de bodem in onze regio geschikt is voor het winnen van geothermie. Dit is het winnen van warm water uit de diepe ondergrond, ook wel aardwarmte genoemd. De warmte uit de ondergrond die in de buurt van Lisse uit te bodem wordt gehaald, kan met een warmtenet naar de gebouwen in Lisse worden getransporteerd. Door de hogere temperatuur van het warme water is veel minder elektriciteit nodig dan bij inzet van lage temperatuur warmtebronnen, zoals warmte uit de Ringvaart Ook de gebouwen hoeven minder vergaande geïsoleerd te worden.. Dit maakt geothermie een aantrekkelijke oplossing, omdat vergaande isolatie van gebouwen kostbaar is. Verschillende bedrijven onderzoeken of, en zo ja hoe in de regio geothermie gewonnen kan worden. Hiervoor zijn verschillende opsporingsvergunningen aangevraagd. Wij volgen deze onderzoeken met belangstelling.

Een andere beschikbare warmtebron is warmte uit de Ringvaart^[2] (aquathermie). Dit zou in combinatie met (een centrale) elektrische warmtepomp(en) en warmte-koude opslag een duurzame bron voor het warmtenet kunnen zijn. Ook bij de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) in Lisse is warmte beschikbaar. En mogelijk bieden enkele grotere drinkwaterleidingen van Dunea ook kansen om warmte aan te onttrekken. Deze bronnen zijn beschikbaar, maar bieden niet genoeg warmte om alle woningen binnen de bebouwde kom aan te sluiten. Ook zijn het op dit moment nog relatief kostbare technieken.

Een aanvullende warmtebron zou zonthermie kunnen zijn. Via zonnecollectoren^[3] op daken of zelfs zonneweides kan extra duurzame warmte opgewekt worden voor het netwerk. Zonnecollectoren nemen wel ruimte in op het dak. Deze ruimte kan dan niet meer gebruikt worden voor zonPV (elektriciteitsopwekking). Hierin dient dus een afweging gemaakt te worden. Ook zijn de kosten relatief hoog. Wij verwachten daarom maar een (zeer) beperkte bijdrage van zonthermie.

In de regio worden ook de mogelijkheden voor een groot regionaal warmtetransportnet onderzocht. Restwarmte vanuit de Rotterdamse haven en geothermie uit de ondergrond in de regio zouden dit grote net in de toekomst kunnen voeden. De mogelijkheden en kansen voor dit regionale warmtenet worden in samenwerking met buurgemeenten onderzocht. . Bij de ontwikkeling van een regionaal warmtenet kunnen kleine groepjes bebouwing langs de route eventueel ook aangesloten worden. In dat geval komen de gebouwen bij de Engel misschien ook in beeld voor aansluiting op een warmtenet.

Restwarmte van lokale bedrijven is in Lisse maar minimaal beschikbaar. Daarom verwachten wij dat deze oplossing weinig kans heeft of maar weinig zal bijdragen.

Ook voor warmtenetten is het belangrijk dat we eerst de energievraag kleiner maken door goed te isoleren. Het hangt af van de temperatuur van de warmtebron (en daarmee ook het warmtenet) tot hoever er geïsoleerd moet worden. Zeker bij bronnen op lage temperatuur, zoals Warmte Koude Opslag met warmte uit de Ringvaart, zullen gebouwen die aangesloten zijn op het warmtenet goed geïsoleerd moeten zijn. Na vaststellen van de Transitievisie Warmte zullen de verschillende mogelijkheden voor de bebouwde kom van Lisse verder onderzocht worden. De technische oplossingen worden dan in meer detail berekend. Hierbij worden ook de kosten tussen de partijen worden gesplitst. Zo zien we beter wie welk deel zou moeten betalen. Ook weten we beter wat de kosten voor de gebouweigenaren worden per oplossing en of dit betaalbaar is. Dit helpt bij het maken van de uiteindelijke keuze, waar inwoners later in het (wijk)uitvoeringsplan over meedenken of meebeslissen.

Het is belangrijk dat we de komende jaren een scherp beeld krijgen welke oplossing we waar willen toepassen/realiseren. Als we weten welke richting het opgaat, weten we ook beter waar we aan toe zijn. Dan is voor iedereen duidelijk hoe goed zijn/haar woning geïsoleerd moet worden en wanneer dit uiterlijk moet gebeuren.

• 1 Schillabel is het energielabel van een gebouw zonder maatregelen zoals zonnepanelen.
• 2 Warmte winnen uit oppervlaktewateren zoals een vaart noemt met ook wel TEO. Dit staat voor Thermische Energie Uit Oppervlaktewater. TEO is een vorm van aquathermie, het winnen van warmte uit water.
• 3 Een zonnecollector zet zonlicht om in warmte. Dit in tegenstelling tot een zonnepaneel dat zonlicht in elektriciteit omzet. Het is dus een afweging hoeveel dakoppervlak we inzetten voor zonnecollectoren ten opzichte van zonnepanelen.