De 5 sporen van de lokale energiestrategie

Onze energiestrategie bestaat uit 5 sporen:

Per spoor wordt de doelstelling herhaald en een toelichting gegeven hoe we deze doelstelling gaan bereiken. Daarbij wordt onderscheid gemaakt in de strategie tot 2030 en vanaf 2030 richting 2050. Voor elk spoor en spoor 5 in het bijzonder, geldt dat wij de samenwerking zoeken in streek en regioverbanden om zo tot een optimaal gebruik van onze ruimte en infrastructuur te komen.

Spoor 1: Zelf het goede voorbeeld geven

Als gemeente geven we zelf het goede voorbeeld. Het betreft de energietransitie van onze eigen activiteiten, onder te verdelen naar vastgoed, mobiliteit en energie in de buitenruimte.

De gemeenteraad heeft uitgesproken dat de gemeentelijke organisatie in 2030 volledig duurzaam is. Daarnaast is de ambitie dat in 2030 het gemeentelijk vastgoed energieneutraal is. Momenteel wordt onderzocht of deze ambitie ook realiseerbaar is.

Onze eigen bijdrage aan duurzame mobiliteit is -naast het faciliteren van elektrische bussen en laadinfrastructuur- gericht op het elektrificeren van ons eigen wagenpark.

Om zon op dak te stimuleren gaat de gemeente allereerst zelf het goede voorbeeld geven en zonnepanelen op daken leggen van ons gemeentelijkvastgoed waar dit kan en zinvol is. Daarnaast is de gemeente voorstander op nul op de meter bij nieuwbouwprojecten, waarvoor de inzet van zonnepanelen een vereiste zijn.

Spoor 2: Stimuleer energiebesparing en pas (hybride) warmtepompen toe

15% energiebesparing in de gebouwde omgeving in 2030 ten opzichte van 2014 is een flinke opgave. Dit kan bijvoorbeeld worden behaald door 20% van de woningen en gebouwen te isoleren en daarnaast ook nog in 20% van de gebouwen een (hybride) warmtepomp te plaatsen.

Hoe we dit voor elkaar willen krijgen staat omschreven in de TVW van Teylingen. Enkele concrete voorbeelden van de door onze gemeente te ondernemen stappen:

De gemeente zal juridische en financiële instrumenten benutten, zoals bijvoorbeeld de prestatieafspraken met woningcorporaties, duurzaamheidsleningen en landelijke instrumenten zoals ‘Routekaart maatschappelijk vastgoed’ en ‘Huurconvenant label verbetering’;
Informeren en ondersteunen van onze inwoners om huizen en gebouwen te isoleren en energie te besparen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan workshops en bewonersavonden. Ook aan het energieloket en het inzetten van energiecoaches. Dit doen wij bij voorkeur doelgroepsgewijs en in nauwe samenwerking met bijvoorbeeld woningbouwcorporatie Stek en bedrijvenverenigingen;
Stimuleren dat inwoners in plaats van de traditionele Cv-ketel op natuurlijke momenten een (hybride) warmtepomp aanschaffen. Zo wordt veel energie bespaard en is de warmte deels duurzaam.

Spoor 3: Faciliteer de groei van elektrisch verkeer en duurzame mobiliteit

De verwachting is dat in 2030 in Nederland ongeveer 25 tot 30% van het verkeer elektrisch is. Hiermee zal het besparingsdoel uit de RES Holland Rijnland 1.0 van 11% al bijna behaald worden. Om er zeker van te zijn dat de doelstelling gehaald gaat worden, zetten we niet alleen in op elektrisch verkeer, maar ook op duurzame mobiliteit.

Elektrisch rijden zal gefaciliteerd worden door de laadinfrastructuur uit te breiden. Zo wordt invulling gegeven aan de Nationale Agenda Laadinfrastructuur. Er worden elektrische bussen ingezet in het openbaar vervoer en de gemeente gaat zelf het goede voorbeeld geven door het eigen wagenpark te elektrificeren.

Daarnaast zetten we in op duurzame mobiliteit, door lopen en fietsen te stimuleren en thuiswerken en deelmobiliteit te promoten.

Nadere invulling van onze duurzame mobiliteitsstrategie vindt plaats via onze eigen mobiliteitsvisie en vanuit de RES 2.0 Holland Rijnland onder het motto ‘Mobiliteit: schoner, slimmer en anders’.

Figuur: Elektrische fiets als voorbeeld van duurzame mobiliteit

Spoor 4: Stimuleer de ontwikkeling van zonnepanelen op daken

Het doel is om 161 TJ elektriciteit kleinschalig op te wekken in 2030.

Kleinschalig opwekken kan door zonnepanelen op daken te plaatsen. Dit zorgt ervoor dat de noodzaak van grootschalige opwekking zoals grote zonPV-velden of windturbines kleiner wordt.

Het is belangrijk dat het plaatsen van zonnepanelen op een ruimtelijk aantrekkelijke wijze gedaan wordt. Dit bereiken we door kaders te ontwikkelen voor het plaatsen van zonnepanelen in de gebouwde omgeving.

Om het plaatsen van zonnepanelen te stimuleren gaan we inzetten op een wijkgerichte aanpak. We onderzoeken welke wijken voorlopers kunnen zijn en welke gebouwen kunnen functioneren als ‘voorbeeldprojecten’. We zetten in op projecten waar ‘zon op dak’ op een goede manier geïntegreerd is en gecombineerd wordt met andere functies zoals groene sedumdaken en/of zonneboilers, zodat de zichtbaarheid en draagvlak van duurzame energie vergroot wordt.

Wij stimuleren energiecoöperatie(s) als voortrekkers met oog voor inwoners en als onafhankelijke platforms voor de energietransitie. We maken gebruik van landelijke instrumenten die het plaatsen van zonnepanelen voor iedereen mogelijk maken, zoals bijvoorbeeld duurzaamheidsleningen. Daar waar zonnepanelen moeilijk inpasbaar zijn vanwege de netsituatie stimuleren wij de opslag van zonne-elektriciteit in batterijen, mits deze voldoende financieel aantrekkelijk zijn voor onze inwoners. Meer informatie over thuisaccu’s in combinatie met zonne-elektriciteit is te vinden op de website van Milieu Centraal.

Het is belangrijk de communicatie en bewustwording te verbeteren. Dit doen we door het te combineren met de workshops, bewonersavonden en bezoeken aan de wijk die gaan over energiebesparing. Wij willen zorgen voor onafhankelijk advies via het Energieloket of Energiecoaches. Ambassadeurs uit de gemeente die al ervaring hebben met zonnepanelen kunnen helpen om mede-inwoners enthousiast te maken. Wij stimuleren het organiseren van een platform van gerenommeerde lokale toeleveranciers van energiesystemen waar onze inwoners gebruik van kunnen maken.

Tot slot zal de gemeente waar mogelijk juridische instrumenten benutten, zoals bijvoorbeeld de prestatieafspraken met woningcorporaties.

Spoor 5: Nader onderzoek opwekking elektriciteit

Met kleinschalige opwek (zonnepanelen op daken) alleen redden we het niet om de ambitie voor 2030 te halen. Het is nodig om naast kleinschalig, ook 107 TJ grootschalig op te wekken in 2030.

Tijdens participatiesessies met inwoners en bestuurders is de voorkeur om duurzame energieopwekking te plaatsen langs bestaande infrastructuur naar voren gekomen. De gemeente stimuleert onderzoek naar mogelijkheden van vooral zonPV-velden langs infrastructuur zoals (water)wegen het spoor en bij parkeerplaatsen.

De ontwikkeling van dergelijke projecten is lastiger en vaak duurder dan een open veld of een bestaand groot dak. Daarom is een actieve stimulans vanuit de gemeente door het betrekken van initiatiefnemers hiervoor essentieel. Ook zullen nationale subsidies (SDE++) beschikbaar moeten zijn om dit mogelijk te maken. Tot slot heeft netinpassing extra aandacht nodig omdat vaak invoeding op meerdere punten nodig is, zie ook kader netinpassing.

Een inventarisatie van mogelijke locaties is gepresenteerd in hoofdstuk 6 ‘Verdieping spoor 4 en 5 Elektriciteit’. De gemeente wil meer inzicht krijgen in de mogelijkheden door mogelijke locaties nader te onderzoeken, op het gebied van draagvlak, kosten, vergunningen en netinpassing.

Figuur: Zonnecarport Bloemendaal – 5.000 zonnepanelen

Het is belangrijk locaties en hun mogelijkheden nader te identificeren en te toetsen aan de Omgevingsvisie. Ook of er initiatiefnemers zijn die interesse hebben om projecten op deze mogelijke locaties te ontwikkelen. Met deze inzichten is het traject van participatie, bestemmingsplan en vergunningverlening te doorlopen.

Bij voorkeur zetten wij in op projecten die zichtbaarheid en draagvlak van duurzame energie vergroten en daarmee een stimulans zijn voor de transitie. Ook focussen we op projecten waar meekoppelkansen zijn zoals de combinatie met een geluidswal of herstructurering van een weg. Tot slot hebben wij oog voor energieopslag en het afstemmen van vraag en aanbod van elektriciteit zodat de beschikbare netcapaciteit optimaal benut kan worden.

Netinpassing, een belangrijk aandachtspunt

Het tempo van de groei en de locatie waar de productie duurzame elektriciteit kan plaatsvinden wordt in belangrijke mate bepaald door de mogelijkheden die het elektriciteitsnet biedt. Overleg met Liander heeft duidelijk gemaakt dat groei in de gemeente weliswaar mogelijk is, maar dat steeds locatie specifiek zal moeten worden gekeken of en op welke manier dit kan. Dit geldt zowel voor zonPV op daken in wijken als grootschalige vormen van duurzame elektriciteitsproductie.

In welke mate het kunnen halen van doelen voor 2030 mogelijk is hangt mede af van de ruimte die op ons elektriciteitsnet aanwezig is. Nader onderzoek en afstemming met Liander, bij voorkeur in regionaal verband, moet dit duidelijk maken.

Met de opwek langs infrastructuur kunnen de doelen voor 2030 gehaald worden. Het zal echter niet voldoende zijn om energieneutraal te worden in 2050. Er is dus meer grootschalige opwek nodig. Op korte termijn is dit lastig, gezien ons huidige beleid en de beperkte netcapaciteit. Toch zijn er mogelijkheden die nader onderzocht kunnen worden. Hiervoor hanteren we voor de korte termijn de volgende aanpak:

Verkennen (eventueel in HLT, HLT DBS of RES-verband^[1]) van de mogelijkheden van grootschalig wind en grootschalig zonnepanelen op land, als onderdeel van RES 2.0;
Verkennen of/welke aanpassingen in ons beleid noodzakelijk is;
Zichtbaarheid en draagvlak van duurzame energie vergroten, bijvoorbeeld door in te zetten op voorbeeldprojecten met wind en zon.

1 Mogelijke samenwerkingsverbanden zijn 1) Hillegom, Lisse en Teylingen (HLT), 2) de Duin en Bollenstreek (DBS) en 3) De RES (Regionale Energiestrategie) regio Holland Rijnland